Jak przestać wszystko analizować? Sposoby na overthinking

Overthinking to inaczej nadmierne myślenie i analizowanie każdego aspektu życia. Jak przestać to robić? Niestety to nie jest takie proste, ale dzięki regularnym działaniom możemy nieco uwolnić się od tego zjawiska.
Każda osoba, która nadmiernie analizuje, wie, że nie jest to pożądane zachowanie. Nie prowadzi bowiem do rozwiązania problemów, a sprawia, że stają się jeszcze trudniejsze do zniesienia. W efekcie wydaje nam się, że jest ich więcej niż w rzeczywistości. Dlaczego w takim razie ciągle to robimy? Jak przestać wszystko analizować, rozkładając każde zdarzenie na czynniki pierwsze? O tym w dzisiejszym wpisie.

Sprawdź też powiązany artykuł: „Uczucie niepokoju bez powodu – czy aby na pewno?”

• Jeśli zastanawiasz się, jak przestać uprawiać overthinking, warto w pierwszej kolejności poszukać przyczyny takiego stanu rzeczy.
• Najczęściej powodem jest niskie poczucie własnej wartości i lęk przed oceną innych.
• Overthinking może negatywnie wpłynąć nie tylko na nasze samopoczucie, ale i relacje z innymi, dlatego warto nauczyć się technik radzenia sobie z tym zjawiskiem.
• By przestać wszystko analizować, możemy wdrożyć kilka przydatnych technik — moją ulubioną jest przekierowywanie uwagi na pozytywne aspekty mojego życia.

Nadmierne myślenie, analizowanie, overthinking — co to takiego?

Overthinking najczęściej wynika z niskiego poczucia własnej wartości, braku samoakceptacji i nietolerowania jakichkolwiek błędów i pomyłek.

Jak wiadomo, niskie poczucie własnej wartości to także lęk przed oceną otoczenia. Stąd też często zadajemy pytania:

„Czy dobrze się zachowałam?”

„Czy powinnam z nim/z nią o tym rozmawiać?”

„Ciekawe co sobie o mnie pomyśli?”

„Czy nie mówiłam za głośno/za cicho/za dużo”

„Czy wyszłam na totalną idiotkę?”

„Czy mogłam inaczej to rozegrać?”

Oczywiście to tylko przykładowe pytania. Jeśli ciągle analizujemy, tych pytań może pojawiać się więcej. Z pozoru wydaje się, że zadawanie sobie takich pytań jest potrzebne. Możemy przecież uniknąć uczucia zawstydzenia w przyszłości i wyciągnąć wnioski. W praktyce jednak uświadamiamy sobie, że analizujemy nieustannie i wciąż podważamy sens większości naszych zachowań podczas spędzania czasu z innymi. To może negatywnie wpłynąć na nasze relacje.

Czy nadmierne myślenie może być pozytywne?

Patrząc na to bardziej powierzchownie, możemy powiedzieć, że tak. Przez ciągłe zastanawianie się nad tym, co mówimy i obserwując reakcję otoczenia, jest mniejsza szansa na zranienie kogoś swoimi słowami, palnięcie głupiego żartu, czy też wdanie się w trudną wymianę zdań. 

Muszę przyznać, że w wyniku samoobserwacji doszłam do wniosku, że raczej nie zdarza mi się ranić ludzi słowami. To samo dotyczy moich znajomych, którzy intensywnie uprawiają overthinking. Dzięki temu możemy wzbudzać większe zaufanie i wydajemy się po prostu bardziej wiarygodne. Jednak pamiętajcie, że nadmierne myślenie ma więcej minusów, niż plusów. Dlatego zawsze warto zastanowić się, jak przestać wszystko analizować, by zaoszczędzić sobie masę nerwów i czasu.

Jakie mogą być skutki overthinking?

Po przeczytaniu kilku źródeł i przeanalizowaniu swojego zachowania mogę śmiało powiedzieć, że nadmierne myślenie prowadzi bezpośrednio do poczucia winy. Przez ciągłe rozmyślanie, dlaczego tak zrobiłyśmy, czy wyszłyśmy na idiotkę i jak można było zareagować inaczej, podważamy swoje działania i czujemy się po prostu głupio. Musicie przyznać, że nie jest to wspierające. Brak wsparcia to samej siebie, to podkopywanie swojego (i tak już niskiego) poczucia własnej wartości. 

Ponadto analizowanie jest wpędzaniem się w zawstydzenie i zakłopotanie. Wielokrotnie zdarzało mi się obawiać utraty pracy, przyjaciół i swojej wiarygodności przez zbyt częste rozmyślanie nad przebiegiem jakiegoś wydarzenia (np. rozmowy z przełożonymi, czy spotkania ze znajomymi).  Często okazywało się, że w rzeczywistości nie stało się nic złego, a ja stanęłam już przed wizją zawalenia się całego mojego świata.

Overthinking uprawiane latami prowadzi do prawdziwego spustoszenia w naszej psychice i znacząco obniża komfort życia. Odkąd zaczęłam nad tym pracować i podejmować konkretne działania w celu ukrócenia tych wątpliwych praktyk, odnoszę wrażenie, że moje życie stało się lepsze.

Test na overthinking — czy faktycznie myślę za dużo?

Istnieją pewne sygnały i objawy, które pomogą Ci potwierdzić, czy dotyczy Cię problem overthinking. Oto kilka pytań, które warto sobie zadać:

• Czy często zastanawiasz się nad przeszłością lub przyszłością w sposób, który utrudnia Twoje funkcjonowanie na co dzień?
• Czy często wpadasz w myślową spiralę i nie potrafisz z niej wyjść.
• Czy często analizujesz każdy aspekt swojego życia i martwisz się o rzeczy, które są poza Twoją kontrolą?
• Czy często krytykujesz sama siebie lub innych, z powodu błędów lub niedoskonałości?
• Czy odczuwasz napięcie i stres, kiedy nie kontrolujesz danej sytuacji?
• Czy masz trudności z podejmowaniem decyzji z powodu nadmiernego analizowania każdej opcji?

Jeśli odpowiedziałaś twierdząco na większość tych pytań, może to oznaczać, że masz problem z overthinking. Pamiętaj, że taki test to tylko sugestia i nie zastąpi wizyty u specjalisty.

Jak przestać wszystko analizować? Skuteczne sposoby

Na moim Instagramie pojawił się wpis o potrzebie kontroli. Warto wiedzieć, że często to właśnie kontrola jest przyczyną analizowania każdej sytuacji. Gdy coś dzieje się nie po mojej myśli, zaczynam wysnuwać teorie, jak mogłabym to rozegrać, by następnym razem czuć się nieco lepiej.

Jednak z tego, co udało mi się zaobserwować, to właśnie odcinanie się od obmyślania kolejnych scenariuszy w mojej głowie sprawia, że czuję się najlepiej. Staram się to robić za każdym razem, gdy mój mózg zatacza już kolejne koło po swoich rozkminach. Co jeszcze mi pomaga?

Overthinking — jak przestać? Moje wskazówki

Przede wszystkim zastanawiam się, czy dana myśl prowadzi mnie do jakichś wartościowych wniosków. Jeśli nie — staram się przekierować uwagę na coś innego. Czasami to nie wychodzi, dlatego po prostu przypominam sobie rzeczy, które miałam zrobić danego dnia. Dodatkowo jest to pomocne ze względu na moją tendencję do odkładania obowiązków na później.

Czasami pojawia się konieczność przetłumaczenia sobie, że to nie ma sensu. Mówię wtedy: „Olka, daj spokój, tyle razy już nad tym myślałaś. Naprawdę uważasz, że ma to sens? Przerabiałaś to już tysiące razy.” To na mnie działa, bo najczęściej wtedy uświadamiam sobie, że po prostu sama działam na swoją szkodę.

Overthinking — jak przestać? Ogólne zalecenia

Psychoterapeuci zalecają powyższe sposoby na radzenie sobie z overthinking:

1. Znajdź aktywność, która odwróci Twoją uwagę od myślenia. Może to być to, cokolwiek, ważne, aby sprawiało Ci przyjemność.
2. Skup się na teraźniejszości. Zamiast myśleć o przyszłości lub przeszłości, postaraj się skupić na tym, co się dzieje tu i teraz. Możesz to zrobić, np. poprzez praktykowanie uważności (mindfulness) lub po prostu skupiając się na swoich zmysłach.
3. Stwórz listę zadań do zrobienia i skup się na ich realizacji. To może pomóc Ci skierować swoje myśli w konstruktywny sposób i zapobiec nadmiernemu myśleniu.
4. Dziel się swoimi myślami z zaufaną osobą. Czasami po prostu potrzebujemy kogoś, kto nas wysłucha i pomoże nam zrozumieć, co tak naprawdę się dzieje. Umysł emocjonalny nie zawsze ma rację.
5. Nie pozwól, aby Twoje myśli zdominowały Twoje życie. Jeśli zaczynasz zauważać, że Twoje myśli stają się przytłaczające, spróbuj przerwać ten cykl, np. poprzez wyjście na spacer, czy zrobienie sobie przerwy od pracy.

Możesz wypróbować powyższe sposoby i znaleźć taki, który najlepiej u Ciebie się sprawdza. Nadmierna ilość myśli może prowadzić do trudnych emocji i negatywnie wpłynąć na Twoje zdrowie psychiczne. Dlatego ważne jest, abyś nauczyła się kontrolować swoje myśli i skupiała na tym, co jest dla Ciebie ważne. Jeśli zauważysz, że masz problem z nadmiernym myśleniem, nie wahaj się szukać pomocy u specjalisty.

Jak pomóc osobie z overthinking?

A co jeśli problem nadmiernego analizowania dotyczy bliskiej Ci osoby? Przede wszystkim słuchaj uważnie, wykazując zainteresowanie tym, co mówi, bez doradzania lub oceniania. Wspieraj ją, kiedy zaczyna wpadać w myślową spiralę, pomagając odwrócić jej uwagę na inne aktywności, takie jak medytacja, joga, spacer lub inna forma spędzania czasu wspólnie.

Postaraj się pokazać jej pozytywy i zachęcić do samoopieki. Zachęć ją do dbania o siebie, zarówno psychicznie, jak i fizycznie, na przykład przez wizytę w SPA lub udział w jakichś wyjątkowych warsztatach artystycznych.

Czasami taka pomoc wymaga czasu, dlatego ważna jest tu cierpliwość i wyrozumiałość wobec bliskiej Ci osoby.

Sprawdź też podobny wpis o doprowadzaniu spraw do końca – klik.

Overthinking — jak przestać? Podsumowanie

Zdaję sobie sprawę z tego, że całkowite zerwanie z nadmiernym myśleniem z dnia na dzień jest po prostu niemożliwe. Należę do grona naprawdę upartych osób i bardzo szybko uczę się złych nawyków, kiedy te dobre przychodzą mi z ogromną trudnością. Jestem jednak pewna, że kiedy zaczniecie ze sobą rozmawiać, zamiast oddawać się zbędnym analizom, w końcu odczujecie ulgę.

Gdy zaczęłam ucinać swoje nadmyślenie, później i tak wracało do mnie przy najbliższej okazji. Mimo wszystko uparcie tłumaczyłam sobie, że to nie ma sensu, albo przekierowywałam swoją uwagę na to, co mi sprzyja. Obecnie mogę powiedzieć, że jest o niebo lepiej. Choć nadal myśli powracają, to wydają mi się mniej uciążliwe i co najważniejsze — nie zawsze biorę swoje negatywne scenariusze na poważnie. Dzięki temu widzę, że sprowadzam na siebie zdecydowanie mniejszą ilość kłopotów. Jednak o tym porozmawiamy innym razem.

Mam nadzieję, że poznanie tematu z mojej perspektywy, nieco ułatwi Ci walkę ze swoimi przesadnymi analizami. Jeśli masz na to jakieś swoje sposoby, koniecznie daj mi znać!

Źródła: https://www.ofeminin.pl/fitness-i-zdrowie/zdrowie/overthinking-wiemy-czym-grozi-nadmierne-myslenie-i-analizowanie/0yy3vxc, https://psychologiazycia.com/przestan-nadmiernie-analizowac-doprowadzisz-wewnetrznej-katastrofy/, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4689615/, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29510773/