Co to jest zakupoholizm? Pojęcie jest coraz bardziej znane za sprawą popkultury i mediów masowego przekazu. Jednak nasze zainteresowanie rośnie, gdy podejrzewamy, że może nas bezpośrednio dotyczyć. Jakie są objawy zakupoholizmu i jak wygląda leczenie? Przedstawię dziś to pojęcie bardziej szczegółowo, uwzględniając zjawisko zakupoholizmu przez Internet.
- Zakupoholizm (uzależnienie od zakupów) inaczej nazywany jest shopoholizmem.
- Objawia się kompulsywnym kupowaniem często niepotrzebnych danej osobie rzeczy.
- Choć przyczyną zakupoholizmu często są czynniki psychologiczne, to nie bez znaczenia jest obecny agresywny marketing.
- Istnieje też zakupoholizm internetowy, który polega na nadmiernym kupowaniu przez internet.
- Leczenie zakupoholizmu nie jest proste, ale jak najbardziej możliwe poprzez np. terapię uzależnień.
Zobacz też wpis o uzależnieniu od jedzenia: Jak przestać ciągle jeść? Przyczyny kompulsywnego objadania się
Zakupoholizm — co to?
Choć już sama nazwa tego uzależnienia wskazuje, co to jest zakupoholizm, wyjaśnię to pojęcie bardziej kompleksowo.
Przede wszystkim charakteryzuje się niepohamowaną potrzebą robienia zakupów. W efekcie dochodzi do kupowania często niepotrzebnych i niezaplanowanych rzeczy. U osoby zmagającej się z tym uzależnieniem, stanowi sposób na rozładowanie wewnętrznego napięcia. Jest to dla niej metoda radzenia sobie z problemami, stresem i frustracją.
Końcówka „holizm” nie jest przypadkowa. Zakupoholizm to nałóg jak każdy inny. Różnica tkwi bowiem w źródle, które pomaga nam rozładowywać napięcie i trudne emocje.
Zakupoholizm — objawy
Bardzo często zakupoholik udaje się do sklepu, wtedy, gdy czuje, że szara rzeczywistość go przytłacza. Dzięki kupieniu jakiegoś przedmiotu może poprawić sobie nastrój, co rekompensuje problemy, z jakimi się zmaga.
Podczas robienia zakupów osoba uzależnienia może doświadczać uczucia spełnienia, zadowolenia, a nawet euforii. Jednak to tylko chwilowy efekt, ponieważ później pojawia się poczucie winy, wstyd, przygnębienie, frustracja, i wyrzuty sumienia.
Objawy zakupoholizmu to też:
- częste myślenie o kupieniu czegoś,
- poświęcanie znacznej ilości czasu na robienie zakupów,
- ruszanie na zakupy po to, by poprawić sobie nastrój,
- kupowanie pod wpływem impulsu niepotrzebnych rzeczy,
- robienie nieprzemyślanych zapasów lub kupowanie czegoś po kilka sztuk,
- niezwracanie uwagi na budżet domowy i doprowadzanie do problemów finansowych,
- ukrywanie kupionych rzeczy przed bliskimi lub kwoty, jaką kosztowało dane dobro,
- wyrzuty sumienia spowodowane zakupami,
- zapożyczanie się u bliskich lub w bankach tylko po to, by zrobić zakupy.
Na zakupoholizm wpływa też odczuwanie pustki w życiu — sprawdź ten wpis — klik.
Zakupoholizm internetowy — na czym polega?
Postępujący rozwój sklepów internetowych sprawił, że pojawiło się nowe pojęcie, dotyczące zakupoholizmu przez internet. Objawy są podobne, jak w przypadku zwykłego uzależnienia od zakupów, z tym że odbywają się one w sieci.
Obecnie mamy możliwość wybierania spośród tysięcy produktów, które są w zasięgu ręki. Dlatego osoby uzależnione mają jeszcze łatwiejszy dostęp do konsumowania. Nie dość, że wybór jest większy, to jeszcze nie trzeba wychodzić z domu. Co prawda, są zakupoholicy, którzy właśnie z chodzenia do sklepów stacjonarnych robią swoisty rytuał, ale istnieją też tacy, których kompulsje odbywają się wyłącznie przez Internet.
W Stanach Zjednoczonych, gdzie króluje Amazon, użytkownicy mogą podpiąć do swojego konta kartę i kupić coś jednym kliknięciem — to właśnie tam odsetek osób uzależnionych jest największy. Jednak coraz więcej sklepów internetowych w Polsce idzie w ślad za amerykańskim gigantem zakupowym. Co my możemy zrobić, by uniknąć pogłębiania się tej katastrofy? Przede wszystkim zachować umiar, mając na uwadze ilość uzależnień związanych z zakupami w USA.
Oczywiście, tak szybkie i bezproblemowe kupowanie ma ogromną zaletę — oszczędność czasu. Przede wszystkim jednak wpływa na bardziej pochopne decyzje zakupowe i fakt, że w momencie płacenia mamy mniejszą czujność co do ilości wydawanych pieniędzy. Po prostu nie czujemy, jak pieniądze uciekają nam z konta.
Jakie są przyczyny zakupoholizmu?
W poprzednich akapitach wspomniałam o tym, że osoby uzależnione często rekompensują sobie życiowe trudności, a zakupy są sposobem na radzenie sobie z trudnymi emocjami. Czy są jeszcze inne przyczyny? Co prawda u każdego może to wyglądać inaczej, ale specjaliści badający zjawisko, zwracają uwagę na kilka istotnych kwestii.
Zakupoholizm jest uzależnieniem behawioralnym. U osoby dotkniętej problemem, to zakupy zmniejszają uczucie nieprzyjemnego napięcia, nierzadko doprowadzając do euforii. Na uzależnienie od zakupów, najbardziej narażone są osoby, które:
- mają skłonność do innych uzależnień,
- spełniają kryteria diagnostyczne ADHD,
- pochodzą z rodzin, w których występowały inne uzależnienia,
- mają tendencję do zachowań impulsywnych,
- nie radzą sobie ze stresem,
- mają potrzebę kolekcjonowania różnych przedmiotów.
To tylko niektóre z najczęstszych przyczyn. Wpływ może mieć też trudne dzieciństwo lub problemy w życiu osobistym.
Czynnikiem środowiskowym jest też oczywiście nowoczesny, nachalny marketing. Skonstruowany jest tak, abyśmy kupowali cały czas jeszcze więcej. Wszechobecność reklamy sprawia, że trudno bezpośrednio i raz na zawsze odciąć się od tych treści. Warto jednak mieć tego świadomość — dzięki temu możemy znacznie ograniczyć wpływ marketingu na nasze decyzje zakupowe.
Jak leczyć uzależnienie od zakupów?
Świadomość problemu to pierwszy krok. Pojawia się zatem pytanie, jak wygląda leczenie zakupoholizmu. Samo zdiagnozowanie uzależnienia nie jest proste, ponieważ zakupoholizm ma naturę dość subiektywną. Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, gdzie jest granica ilości kupowanych rzeczy.
Jednak w momencie, gdy osoba dotknięta problemem zgłasza, że nadmierne zakupy zaczynają mieć wpływ na jej codzienne życie, warto się temu przyjrzeć i podjąć leczenie.
Uporanie się z zakupoholizmem, jak najbardziej jest możliwe. Należy mieć jednak na uwadze, że uwolnienie się od nieustannej potrzeby nabywania dóbr, to długotrwały proces. Odzyskanie kontroli nie jest kwestią kilku dni, czy tygodni — może trwać wiele miesięcy lub nawet lat.
Jak w przypadku każdego uzależnienia, podczas terapii zdarzają się pokusy i nawroty. Najważniejsza jest tu wytrwałość, cierpliwość i świadomość procesu terapeutycznego.
Leczenie odbywa się w trakcie psychoterapii. Najczęściej stosowane techniki opierają się na nurtach:
- behawioralno-poznawczym,
- Gestalt
- humanistycznym.
Pomocne jest też dołączenie do grupy wsparcia osób uzależnionych, prowadzonej przez psychoterapeutę specjalizującego się w uzależnieniach behawioralnych.
Podsumowanie
Zakupoholizm jest uzależnieniem, które traktowane jest po macoszemu w porównaniu do narkomanii, czy alkoholizmu. Jednak po przeczytaniu powyższego artykułu, na pewno zgodzisz się, że nie mniej istotnie może mieć wpływ na codzienność osoby uzależnionej. Pamiętaj, że jeśli podejrzewasz u siebie lub bliskich uzależnienie od zakupów, możliwe jest uwolnienie się od nałogu. Do wyboru są nie tylko odpłatna pomoc psychoterapeuty, ale też (często bezpłatna) terapia grupowa. Sprawdź, jakie możliwości są w Twoim mieście — to pierwszy krok do uwolnienia się od tej dolegliwości.
Źródła: https://avigon.pl, https://www.uzaleznieniabehawioralne.pl https://uzaleznienie.com.pl
Chcesz wesprzeć moje działania? Możesz kupić mi wirtualną kawę!
Tworzenie dla Was treści na bezproblemowej to moja pasja – poświęcam mnóstwo czasu na dbanie o wartość merytoryczną wpisów i postów na social media. Jeśli lubisz moje treści, zajrzyj tu: buycoffee.to/ bezproblemowa
